29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, her yıl kutlanmakta olan resmi bayramların belki de en önemlisidir. Çünkü anayasasının birinci ve en temel maddesi, Türkiye Devleti’nin bir cumhuriyet olduğunu söylemektedir. Hatta Gazi Mustafa Kemal Atatürk de, 29 Ekim 1933 tarihinde yapmış olduğu “10.Yıl Nutku” sırasında bu günün “Türkiye için en büyük bayram” olduğunu söyleyerek 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın anlam ve önemini dile getirmiştir.
Cumhuriyetin ilanı 1923 yılında gerçekleştirilmiş olsa da, 1921 yılında çıkarılmış olan ve Türkiye’nin ilk anayasası olarak kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu bu konuda çok önemlidir. Çünkü bu kanun, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu ve halkın kendi kendisini yönetebileceğini bildirmektedir.
Halkın seçme ve seçilme hakkında sahip olması ile kendi kendini yönetmesini sağlayan cumhuriyet rejimi ise 1922 yılında saltanatın kaldırılmasıyla beraber, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından 29 Ekim 1923 tarihinde ilan edilmiştir. Cumhuriyetin ilanı, Türk tarihinin yaklaşık olarak başından bu yana devam etmiş olan saltanat yönetimlerinden sonra tercih edilmiş olan, demokratik bir yönetim biçimi olduğundan dolayı Türkiye Türkleri ile beraber diğer Türk toplumlarının tarihi için de önemli bir olaydır.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk cumhuriyetin çok önemli bir emanet olduğunu düşündüğünden dolayı, bu konuda önemli sözleri bulunmaktadır. Atatürk’ün cumhuriyet ile ilgili bazıları şöyledir:
“Efendiler, yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz!”
“Çağdaş bir cumhuriyet kurmak demek milletin insanca yaşamasını bilmesi, insanca yaşamanın neye bağlı olduğunu öğrenmesi demektir.”
“Bugünkü hükümetimiz, devlet teşkilatımız doğrudan doğruya milletin kendiliğinden yaptığı bir devlet teşkilatı ve hükümettir ki onun ismi cumhuriyettir.”
“Türk milletinin karakterine ve adetlerine en uygun olan idare cumhuriyet idaresidir.”
“Ey yükselen yeni nesil! İstikbal sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz.”
“Benim naciz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.”
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Neden Kutlanır?
Cumhuriyetin ilanı, Türk tarihinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Halkın kendi kendini yönetmesine olanak sunan bu yönetim biçimi, demokrasi temeline dayanır. Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde başlatılmış olan Milli Mücadele’nin başarı ile sonuçlanmasından sonra demokratik bir yönetim biçimine geçilmiş olması, Türk siyaset tarihi için ve başta da Anadolu’daki Türk varlığı için en önemli olayların başında gelir.
Bunun yanı sıra “29 Ekim Cumhuriyet Bayramı neden kutlanır?” sorusu da akla gelebilmektedir. Atatürk’ün “En büyük bayram” olarak kabul ettiği 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Atatürk’e ve Türkiye Cumhuriyeti’ne duyulan saygıdan dolayı her yıl kutlanmaktadır.
İlkokula gitmekte olan küçük çocuklardan yetişkin insanlara kadar pek çok Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı için bu gün anlamlı ve önemlidir. Küçük yaştaki öğrencilerin sınıflarına bayraklar asmaları ya da çeşitli süsler kullanarak sınıfların içini süslemeleri, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün emaneti olan Cumhuriyet yönetimine duyulan sevgi ve saygıyı göstermektedir.
Bu günün yani 29 Ekim tarihinin Türk insanları için sahip olduğu önem, aynı zamanda Türkiye’nin bağımsızlığı için gösterilmiş olan çabalara saygı duymak açısından oldukça büyüktür ve de büyük olmalıdır. Çünkü Cumhuriyet rejimi düşmanların Türkiye topraklarından atılmasından sonra, bağımsızlığın ve özgürlükçü düşüncenin korunabilmesi için kurulmuştur. Türkiye’de yaşayan insanlar arasında pek çok farklı düşünce görülebilse de, 29 Ekim gününe saygı gösterilmesi en doğrusudur.
29 Ekim Tatil Midir?
29 Ekim, 1923 yılında resmi bir bayram ya da tatil olarak kutlanmamıştır. Bu günün resmi bir bayram kabul edilmesi, 26 Ekim 1924 tarihinde onaylanmış olan bir kararname sayesinde meydana gelmiştir. Fakat 1925 yılından beri kutlanmaktadır.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, 2020 yılında Perşembe günü kutlanacaktır. Ayrıca bu günün yanı sıra 28 Ekim Çarşamba günü de öğleden sonra yarım gün resmi tatil olacaktır. Bu resmi tatil, tüm devlet kurumları için geçerlidir. Fakat bu tarihteki resmi tatil süresi boyunca özel sektördeki işyerleri ve kurumlar hizmete devam edebilmektedir.